Prof. Dr. Aygün Attar / Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Konsey Üyesi – Azerbaycan bizim için can sözü ile özdeşleşen kardeş ülkedir. Dosttur, müttefiktir, özdür. Milletçe kalbimizde özel yeri olan can Azerbaycan’ın cumhurbaşkanlığı seçimlerine sayılı günler kaldı. Alternatif güç kaynağı kabul edilen Hazar Denizi bölgesinde petrol ve doğalgaz üretiminde temel risklerden biri, eserin dünya pazarlarına inançlı sevkidir. Bu açıdan Azerbaycan’ın petrol ve doğalgaz ihracat rotalarını çeşitlendirme açısından avantajlı pozisyondadır.
Hazar gazının alternatif yollardan Avrupa’ya ihracatı, yalnızca Azerbaycan’ın değil, Hazar havzası ülkelerinin doğalgaz ihracat risklerini önemli oranda azaltmış, güvenilirliğini artırmıştır. Azerbaycan, Güney Doğalgaz Koridoru ile Avrupa’ya yakıt sağlayarak Avrupa’nın güç güvenliğinin istikrara kavuşmasında değerli rol oynamaktadır.
Batı ile Rusya ortasındaki jeopolitik çatışma, güç kaynaklarının jeopolitik araca dönüşmesi ortamında Avrupa’ya kesintisiz güç akışı Batı’nın rekabet gücünü artırmıştır. Azerbaycan, İran ve Rusya üzere bölge devletleriyle çevrili olmasına karşın Avrupa’ya karşı güç güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmiştir. Avrupa Komisyonu’nun Azerbaycan’ı sağlam ortak, AB Güç Komisyonu’nun da “Pan-Avrupa Doğalgaz tedarikçisi” olarak isimlendirmesi tesadüf değildir.
2022 Temmuz’unda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in iştiraki ile güç alanında Stratejik İştirake Ait Mutabakat Zaptı, Aralık ayında ise Bükreş’te “Azerbaycan, Gürcistan, Romanya ve Macaristan ortasında yeşil güç kalkınması ve nakli alanında stratejik paydaşlık anlaşması” imzalanmıştır. 2022 Ekim ayında Sofya’da “Yunanistan-Bulgaristan Doğalgaz Orta Temas Kısmı” (IGB) açılış merasimi düzenlenmiştir. 2023 Nisan ayında Aliyev’in Bulgaristan’a yaptığı resmi ziyareti sırasında “Bulgartransgaz” (Bulgaristan), “Transgaz” (Romanya), FGSZ (Macaristan) ve “Eustream” (Slovakya) ile Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ortasında “İşbirliğinin Geliştirilmesine Ait Mutabakat Zaptı” imzalandı.
Azerbaycan Avrasya’nın giriş kapısı ve Doğu-Batı ulaşım koridorlarının merkezi devleti olarak bedellendiriliyor. Azerbaycan’dan geçen tarihi İpek Yolu, ülkemizin lojistik alanında kadim geleneklere sahip olduğunu göstermektedir. Azerbaycan, Bakü-Tiflis-Kars (BTQ) demiryolunun, “Kuzey-Güney”, “Doğu-Batı” Ulaşım Koridorlarının uygulayıcısı olarak öne çıkmaktadır.
Azerbaycan’ın global ve bölgesel jeopolitik tartısını artıran ana faktörlerden biri, kendine yeten bir iktisada, maddi ve insan kaynaklarına, ulusal iradeye, halk tarafından desteklenen bir hükümete, güçlü bir güvenlik sistemine ve öbür zorunlu kurumlara sahip olması ve bağımsız bir iç, dış siyaset yürütmesidir.
Karabağ Zaferi ile azat edilmiş topraklarda yeni yatırımlar yaparak petrol dışında ülke bütçesine kaynak yaratan Azerbaycan yaşanan global salgın, makroekonomik istikrarsızlıklar ve İkinci Karabağ Savaşı da dahil olmak üzere krizleri ekonomik açıdan en az hasarla atlatmıştır.
Azerbaycan, güç kaynakları açısından güçlü olmasına ve dünyada güç kaynakları ihracatçısı olarak bilinmesine karşın yenilenebilir güç kaynaklarının kullanımına da ehemmiyet vermiştir.
Aynı vakitte AC, cari yılda BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi – “COP29” Taraflar Konferansı’nın 29. oturumuna da mesken sahipliği yapacaktır. Bu yalnızca dünya toplumunun dikkatini çekmekle kalmayacak, birebir vakitte Azerbaycan’a memleketler arası iklim iş birliğinde kilit oyuncu olarak yeni bir statü kazandıracaktır. Azerbaycan’ın memleketler arası seviyedeki mevcut muvaffakiyetini birinci göstergelerinden biri, Ermenistan ve Bulgaristan’ın Azerbaycan lehine adaylıktan çekilmesidir.
