Geçen hafta Memleketler arası Adalet Divanı’nın, Güney Afrika’nın “soykırım” suçlamasıyla İsrail’e karşı açtığı davada aldığı orta karar için “Daha süratli ve tesirli olabilirdi” diye yazmıştım. Bu hafta ülkesinin 84 sayfalık belgesini mahkemeye sunan Güney Afrika Adalet Bakanı Ronald Lamola ile konuştum. Lamola, benimle birebir görüşte değil. Kendisi “mahkemenin elinden geleni yaptığını” düşünüyor. Güney Afrika’nın davasında sonuna kadar gitmekte kararlı olduğunu da söyleyeyim.
Adalet Divanı orta kararında İsrail’e “Saldırıları durdur!” demedi lakin Güney Afrika Adalet Bakanı’na nazaran mahkeme “bu iletisi kendi dilinde” verdi. Lamola, “Mahkeme kendi lisanına kendi karar vermiştir. Kümülatif olarak kullanılan lisana bakıldığındaysa maksadımıza ulaştığımızı söyleyebilirsiniz. Zira insani yardımların ulaştırılması ve soykırımı teşvik edecek lisan kullanımına son verilmesi, çatışmaların durdurulmasıyla mümkün olabilecek” dedi. Yani aslında mahkemenin dolaylı bir biçimde bunu talep ettiğini savundu. Bakan, mahkemenin mümkün olduğunca süratli formda karar verdiğini de söyledi.
Apartheid ve Gazze
Pek çok kişi, Lahey’de İsrail’e karşı süreci neden Güney Afrika’nın başlattığını anlamamıştı. Bunun sebebinin “1948’de Ulusal Parti’nin iktidara geldikten sonra siyahlara uyguladığı ırkçı siyasetler ve apartheid rejiminde Güney Afrikalı siyahilerin yaşadıkları” olduğunu bilenler de vardı. Bakan Lamola’ya, Filistinlilere duydukları empatiyi sorduğumda ise şu yanıtı aldım: “Bizim apartheid rejiminde yaşadıklarımız, Filistinlilerin yaşadıklarının çok benzeriydi. Eski devlet liderimiz Nelson Mandela çabayı verirken şöyle demişti: Güney Afrika, Filistinliler özgürlüğüne kavuştuğunda özgür olacak. Bu yüzden bizim uğraşımız Filistin halkının gayretiyle iç içedir.”
Yani Güney Afrikalılar, Filistinliler kendi özgür, bağımsız devletlerinde yaşayana kadar çabayı sürdürmeye kararlı. Bakan Lamola, ülkesinin 1998’de Soykırım Sözleşmesi’ne imza attığını hatırlatarak, Birleşmiş Milletler’de olsun, bölgede olsun, iki devletli tahlil ve uzun vadeli barış için eforlarımızı sürdürüyoruz” dedi.
ABD’ye rağmen
Adalet Divanı’nın kararına uyulmaması halinde -ki İsrail operasyonlarının süreceğini söylüyor- bir BM Güvenlik Kurulu üyesi mevzuyu gündeme getirebilir ve Konsey’den karar çıkartılması için uğraşabilirdi. Cezayir denedi fakat ABD daimî üyeyken ve veto hakkı varken, oradan bir karar çıkması mümkün değildi, çıkmadı da… Lamola, “ABD’nin İsrail’e takviyesi var lakin bizim sürece inancımız tam. BM Genel Heyet seçeneği de var. Geçmişte Güney Afrika için Genel Kurul’da ihraca kadar giden bir süreç yaşanmıştı. Tekrar bu türlü bir karar çıkabilir” dedi. Bakan Ronald Lamola’nın, benim üzere siz de fazla optimist olduğunu düşünebilirsiniz. Bunu kendisine sorduğumda da şu karşılığı aldım:
“Filistinlilerin de başarabileceklerine inanıyorum. Bizden ilham alabilirler. Biz de büyük güçlere karşı uğraş ettik. Bu bölgede yaşamaya karar vermiş bir halkın, burada korunmaya hakkı var. Diğer hiçbir tahlil kabul edilemez.”
