Hande Atılgan – Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan sonra alana çıkan Mehmetçik, 23 Haziran 2023’e kadar bölgede misyon başındaydı. Arama-kurtarma ve ulaşım konusunda hayati katkı sağlayan işçi, bu çalışmaların merkez üsleri olan Üsteğmen Hasan Şahan Kışlası’ndaki İnsani Yardım Tugayı ve 11. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı’nda mesailerine 6 Şubat’ın verdiği deneyim ile devam ediyor.
İnsani Yardım Tugayı’nda yer alan Doğal Afetler Arama Kurtarma Taburu (DAK), sarsıntıdan sonra alana birinci çıkan grup. DAK, birinci andan itibaren yıkımın en büyük olduğu kent olan Hatay›da görevlendirildi. Her biri 200 milyon liraya yakın maliyetteki teçhizatlarla donatılan 22 tim ve 24 arama kurtarma köpek timinden oluşan tabur, kurulduğu 1999 yılından bu yana 374’ü meyyit 105’i yaralı olmak üzere 479 afetzedeye dokundu.
Madenci teknikleri
6 Şubat’ta da saha çalışmalarında yer alan tabur, istihkâm alaylarında yer alan Mehmetçik başta olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşlardan gelen çalışanı eğittiği üzere enkaz çalışmalarında ezber bozan madencilerle de bir ortaya gelerek tekniklerini öğrenip, çalışma formlarını geliştiriyor. AFAD’ın zelzeleye karşı 100 bin kişiyi eğitme gayesinin en kritik paydaşlarından olan DAK, takımı onay basamağına gelen bir genişleme uğraşının da içinde. DAK takımlarına eklenecek yeni taburlarla işçi sayısının iki-üç katına çıkacağı belirtiliyor.
Kalp atım suratı tespit ediliyor
DAK’ın en değerli farklarından biri teknolojik aygıtları. Gruplar, hayat tespit aygıtları ise kalp atım suratını tespit edebiliyor, hassas dinleme aygıtları ile nefes sesini bile duyabiliyor. Grup acil müdahale uzmanları, sıhhat işçisi, arama ve kurtarma ile dinleme uzmanlarından oluşuyor. Takımın en kıymetli kesimi ise eğitimleri iki yıl süren arama kurtarma köpekleri.
En kıymetli yardımcı: Köpekler
DAK’ın en değerli modüllerinden biri de arama kurtarma köpekleri. Ellerindeki milyon liralık teçhizata karşın, takım arkadaşı köpeklerin her vakit en muteber kaynak olduğunu söyleyen askerler, 6 Şubat sarsıntılarında arama kurtarma çalışmaları sırasında aygıtla reaksiyon alamadıkları durumlarda köpeklerin yaptığı ikazları sonuna kadar izlediklerini söyledi.
Sıla’nın sıkıntı görevi
Birlikte köpek eğiticisi olan Veteriner Uzman Çavuş Samet Çekim, 2017 yılında 2016 doğumlu Sıla isimli köpekle eşleşti. Uzman Çavuş Çekim, o günden itibaren Sıla ile hiç ayrılmadı. Altı yıllık bu birliktelik, birinci defa 6 Şubat’ta gerçek bir enkazla sınandı.
Malatya kent merkezinde yaptıkları vazife sırasında Sıla’dan nasıl yararlanıldığını anlatan Çekim, şöyle konuştu: “Şehir merkezindeki bir aile, birinci sarsıntıdan sonra dışarı çıkmış. Etraftaki insanlara yardım ediyorlarmış. Öğlen saatlerine hakikat 14 yaşındaki oğulları üstünü değiştirmek için meskenine girmiş, ikinci zelzelede enkaz altında kalmış. Merdiven boşluğuna giren Sıla o tarafa yöneldi ısrarla. Bu sırada cam kırıklarına basmış, gece karanlığında ben fark etmemiştim lakin patileri yarılmış. Tekrar de misyona devam etti. Kimsenin varsayım etmediği bir yerde çıkardık çocuğu. Annesi Sıla’nın kanlı patilerini öptü, en etkilendiğim şey o oldu.”
1999 sarsıntısı sonrası kuruldu
1999 Marmara sarsıntısından sonra TSK tarafından sarsıntı, yangın, sel, çığ, toprak kaymaları, kaybolmalar, kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer tehditler ve büyük kazalar üzere doğal olan yahut olmayan her türlü afette yurt içinde ve yurt dışında arama ve kurtarma misyonları için Doğal Afetler Arama Kurtarma (DAK) Tabur Komutanlığı kuruldu. Birinci olarak Özel Kuvvetler Komutanlığı’na bağlı olarak kurulan DAK Taburu daha sonra Kara Kuvvetleri Lojistik Komutanlığı’na bağlanmıştır.
Havada görülmemiş bir yoğunluk
Deprem bölgesinde lojistiğin kalbi olan askeri havalimanında da çalışmalar üç noktadan ilerledi. Kule, uçak bakım ve terminal kısmındaki çalışanlar, havalimanının daha evvel görülmemiş bir yoğunlukta çalıştığını anlattı. “Havada kurallar kanla yazılır” şiarını hatırlatan havacılar, rastgele bir yanılgının can yahut mal kaybıyla sonuçlanacağını, 6 Şubat çalışmalarında bu türlü bir olayın yaşanmadığını da vurguladı.
Hava trafik kontrolörü olan Kıdemli Çavuş Berkay Bali, iki yıldır meslekte. Havaalanının kulesinin en genç kontrolörü olan Bali, zelzele sonrası birinci bir ayki mesailerini “Herkes mesai mefhumu gözetmeksizin çalıştı. Bir uçuş için yaptığımız telefon görüşmelerinin sayısı olağanda beş ise 15’e çıktı. Teknolojik gelişmeler ışığında çalışmalarımızı esasen yeniliyoruz. Rastgele bir fevkalâde durumda yeniden hazır olacağız” diye anlattı.
Altı ay bir aya sığdı
Hava Uçak Bakım Üsteğmen Gazi Özdilekli de misyon ve vardiya ayrımı yapmadan çalıştıklarını belirterek “Fark; uçaklarımızın altı ayda yapacağı uçuşu bir ayda uçması oldu. Taşıdıklarımızın yüzde 30’u can, yüzde 70’i mal ise bu sarsıntı bölgesi için yarı yarıya olacak biçimde değişti. Biz de kimseyi geride bırakmamak için bütün koşulları zorladık. Bir buçuk saatlik bakım çalışmalarını 45 dakikaya kadar indirmeyi başardık” diye konuştu.
Ekiplerin organizasyonu
Havaalanı Terminali’nde vazifeli Başçavuş İnanç Ufuk ise her an ayakta olduklarını belirterek, rastgele bir fevkalâde durumda gerçek bilgiyi almak için birinci teyakkuza geçecek nokta olan iş yerlerine gelme refleksleri olduğunu söyledi. Ufuk 6 Şubat sonrası için “Sabah 06.00 civarında buradaydık. Evvel DAK geldi, daha sonra AFAD… Arama kurtarmaya gideceklerin tertibi en az bir hafta sürdü. Sonra, barınma ve gereksinimle ilgili olanlar gelmeye başladı. Gereksinimin tarafına nazaran tertip yaptık. Van ve Elazığ sarsıntılarını görmüştük burada. Oralarda sadece bir bölgeye yönlendiriyorduk, burada ise süreç çok uzadı, bir ay kadar sürdü o şartlar” tabirlerini kaydetti.
