Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, eski monopol binası yerinde yapılan Bedesten Çarşısının kentin iktisadına büyük katkılar sunacağını tabir ederek, “Yılda 1 milyon turistin ziyaret etmesi beklenmektedir” dedi.
Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın geçmiş yıllarda olduğu üzere 2023 yılında da faaliyetlerini sürdürdüğünü tabir eden DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, “TRB2 Bölgesi’nde yer alan ve genç nüfusun yeni kuşak girişimcilik, yazılım ve kültür ve sanat faaliyetlerine yönlendirilebilmesi için ağır gayret sarf eden Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı, bilhassa gençlere yönelik, yeni kuşak girişimcilik, toplumsal girişimcilik, teşebbüs ve finansal okuryazarlık, medya ve teknoloji okuryazarlığı, işbirliği ve takım çalışması, dijital araçlar ve inovasyon, liderlik ve inisiyatif alma, ağ oluşturma, hibe ve fon kaynaklarına erişim, tasarım odaklı düşünme, satış pazarlama, persona oluşturma, şirket kurma süreçleri, tesirli sunum teknikleri & pitching, proje döngüsü idaresi ve fonlara erişim bahislerinde eğitimler düzenledik. 2023 yılındaki bu eğitimlerimize katılan yaklaşık 300 gencimizin çeşitli alanlarda istihdam edilmelerine yönelik ayrıyeten efor göstermekteyiz. Bunun yanında, TRB2 Bölgesi’ndeki gençlerin yazılım ve inovasyona ilgisini artırmak gayesiyle, birçok faaliyet yürüttük. 2023 yılında, TEKNOFEST 2023 aktifliğine iştiraki artırmak maksadıyla Bitlis, Hakkari, Muş ve Van’daki üniversiteler, ulusal eğitim müdürlükleri ve gençlik ve spor vilayet müdürlükleri işbirliğinde bilgilendirme çalışmaları yürüttük ve aktifliğe katılma başarısı gösteren projelerin gereksinimlerini karşıladık” dedi.
Yeni jenerasyon girişimcilik, yazılım bahislerinin yanı sıra gençlerin kültür ve sanatla buluşmalarına katkı sağladıklarını belirten Güray, “Gençlerimizin kültür ve sanat alanında gelişimlerini sağlamak emeliyle Van Vilayet Halk Kütüphanesi ve bölge üniversiteleri iş birliği ile ‘Gençler İçin İlham Veren Konferanslar’ çerçevesinde bugüne kadar 80’nin üzerinde konferans gerçekleştirdik. Bu konferanslar çerçevesinde bölgemizdeki gençlerin vizyonuna katkı sağlamak maksadıyla ülkemizin önde gelen akademisyen, teşebbüsçü, yazılımcı, sanatçı, müellif üzere şahsiyetlerin iştirak sağladıkları konferans, söyleşi ve imza günü üzere etkinlikler düzenledik. Ayrıyeten, İpekyolu Belediyesi’nin dayanak yararlanıcısı olduğu ve 2022 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamında yürütülen İpekyolu İlçe Kütüphanesi ve Ömür Merkezi Projesi ile Van İpekyolu İlçesi Bostaniçi Mahallesi’nde atıl durumda bulunan bir bina restore edilerek ilçede yaşayan gençlerin hizmetine sunacağız” sözlerini kullandı.
Bitlis, Hakkari, Muş ve Van vilayetlerinde faaliyet gösteren KOBİ’lere ve girişimcilere yönelik düzenlenen ‘Amazon ile E-İhracat Eğitimi’nin Van’da gerçekleştirildiğini lisana getiren Güray, eğitim sonunda 19 kişinin sertifika almaya hak kazandığını söyledi. Bölgenin sanayi altyapısının uygunlaştırılması için çalışmalara sürat kesmeden devam edildiğini belirten Güray, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın yürüttüğü 2021 Yılı Sanayi Altyapısının Güçlendirilmesine Yönelik Küçük Ölçekli Altyapı Mali Dayanak Programı (KÖAP) çerçevesinde 2023 yılında ‘Bahçesaray Belediyesi Küçük Sanayi İşletme Tesisi Projesi’ ile Bahçesaray ilçesinde her biri 72 metrekare alana sahip 14 adet atölyeden oluşan küçük sanayi sitesinin inşa edildiğini vurguladı. ‘2022 Yılı Emek Ağır Dallar İçin Finansman Dayanağı Programı’ çerçevesinde toplam 42,5 milyon TL meblağında yatırım gerçekleşmesi öngörülen 14 projeye finansman takviyesi sağlandığına dikkat çeken Güray, “2022 Yılı Sanayi Altyapısının Güçlendirilmesine Yönelik Küçük Ölçekli Altyapı Mali Dayanak Programı (KÖAP06) çerçevesinde 8 adet projeye toplam 28,6 milyon TL dayanak sağlandı. Tekrar KÖAP06 programı çerçevesinde; Van Organize Sanayi Bölgesinde, 1. 2. ve 3. Etap Orta Yol Altyapısının Güçlendirilmesi ve Sıcak Asfalt ile Yenilenmesi Projesi, Ahlat Küçük Sanayi Sitelerinin Altyapı Tamirat Projesi, Bitlis Organize Sanayi Bölgesi Arıtma Tesisi Projesi, Gevaş Küçük Sanayi Projesi, Sungu Tekstilkent Sitesi Altyapının Geliştirilmesi Projesi, Malazgirt Küçük Sanayi Projesi ve Erciş Organize Sanayi Bölgesi Su Deposu Yenileme ve Atık Su Arıtma Tesisi İmali projeleri destekleniyor ve bu projeler devam ediyor. Bununla birlikte desteklenen Yüksekova Küçük Sanayi Sitesi Altyapı Düzgünleştirme Projesi ise tamamlandı” diye konuştu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından hayata geçirilen Çalışan ve Üreten Gençler Programı (CUGEP) çerçevesinde 13 projede toplam 89 bin metrekare kapalı alana sahip 24 adet dokumacılık atölyesi binasının inşa edildiğine dikkat çeken Güray, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Program kapsamında toplam 8 bin 370 kişinin istihdam edilmesini hedefliyoruz. Ovakışla Belediyesi’nin ‘Ahlat Dokumacılık Meskeni Projesi’, Bitlis Belediyesi’nin ‘Bitlis Belediyesi Dokumacılık Kent Projesi”, Malazgirt Belediyesi’nin ‘1071 Malazgirt Tekstilkent Projesi’, Günkırı Belediyesi’nin ‘Günkırı Beldesi Tekstilkent Projesi’, Gevaş Belediyesi’nin ‘Gevaş Dokumacılık Kent Projesi’ ve Muş Valiliği Merkez Köylere Hizmet Götürme Birliği’nin ‘Tekstile Yatırım, Gençlere İstihdam Projesi’, Bitlis Vilayet Özel Yönetimi’nin ‘Bitlis OSB Tekstilkent Genişliyor Projesi’, Kavakbaşı Belediyesi’nin ‘Kavakbaşı Beldesi Tekstilkent Projesi’ bitirilen projeler ortasında yer aldı. CUGEP kapsamındaki projelerde şimdiye kadar gerçekleşen istihdam sayısı 3 bin 213’tür. Yeniden Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bünyesinde gerçekleştirilen Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı çerçevesinde, Van Büyükşehir Belediyesi ve Van Valiliği Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı (YİKOB) işbirliği ile ‘Erciş Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB (TDİSOSB) Jeotermal Kaynak Sondajlı Fizibilite’ projesi gerçekleştirildi. Proje kapsamında 2 milyon 950 bin TL takviye sağlandı. 2022 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı çerçevesinde desteklenen, Özalp Kaymakamlığı, Özalp Belediyesi, S.S. Özalp Halk Pazarı Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi ve Van Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile yürütülen projede ise Özalp ilçe merkezinde yaşanan yangın felaketinde yanan dükkanların yerine 99 adet yeni dükkan inşa edildi ve kullanılamaz durumda olan 24 adet park altı dükkanın tadilatı yapılarak iktisada yine kazandırılması sağlandı. Toplam bütçesi 30 milyon TL olan projede ajans takviye fiyatı ise 16 milyon 650 bin TL olup 80 esnafımıza yine iş imkanı sağlanmıştır. 2020 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı çerçevesinde desteklenen, Van Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü (OSB) ve Van Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile yürütülen projede bayan istihdamının artırılmasına ve toplumsal gereksinimlerin giderilmesine yönelik olarak bin 100 metrekare kreş imali ve banka, kargo vb. hizmetler için toplam bin metrekare alana sahip 7 adet atölye üretimi gerçekleştirilmektedir. Toplam proje bütçesi 5 milyon 333 bin 334 TL olup ajans takviye fiyatı 4 milyon 800 bin TL’dir.”
“Esendere’de bin 700 metrekare kapalı alana sahip bir toplumsal tesis binası inşa edildi”
Esendere Belediyesi tarafından yürütülen proje çerçevesinde, sondan giriş ve çıkış yapan İranlı turistlerin Esendere Beldesi’nde vakit geçirmelerinin ve alışveriş yapmalarının amaçlandığını söz eden Güray, “Beldenin hudut turizminden elde edeceği yararın artırılması ve beldeye bir toplumsal tesisin kazandırılması maksadıyla toplam bin 700 metrekare kapalı alana sahip bir toplumsal tesis binası inşa edilmiş; inşa edilen toplumsal tesiste, İranlı turistlerin ağır talep ettiği Türk menşeli eşyaların ve yöresel eserlerin satışının yapılabileceği dükkanlar, gelen turist ve bölge halkının sosyalleşebileceği kafe-lokanta ve bir adet çok gayeli salon yer almaktadır. Mescit, tuvalet vb. imkanların da bulunduğu toplumsal tesiste bilhassa dezavantajlı kümede yer alan işsiz bayan ve gençlerden oluşan 30 kişinin istihdam edilmesi öngörülmektedir. Toplam bütçesi 2 milyon 664 bin TL olan projenin ajans takviye fiyatı 2 milyon 280 bin TL’dir” dedi.
“Van kentinin minyatürünün üretimine başlandı”
Birçok medeniyete sahiplik yapan Van ve etrafının turizm potansiyelinin DAKA faaliyetlerinde de yer aldığına vurgu yapan Güray, “Van’ın simgelerinden biri olan Van Kalesi’nin minyatürünün yapılması için Van Kültür ve Turizm Vilayet Müdürlüğü işbirliğiyle Van Kalesi, Hüsrev Paşa Cami, Hüsrev Paşa Hanı, Ulu Cami ve Kızıl Minareli Cami üzere değerli eserler başta olmak üzere tüm kentin minyatürü üretimine başlandı. İmaline 2023 yılında başlanan minyatürün 2024 yılının ortalarında bitmesi planlanıyor. Yeniden DAKA ve Kıyı Güvenlik Van Gölü Küme Komutanlığı ortasında yapılan protokol ile gerçekleştirilen işbirliği faaliyeti çerçevesinde 55 okulda 5 bin 823 öğrencinin katıldığı suda boğulma hadiselerinin azaltılması ve Van Gölü’nün pak tutulması için bilinçlendirme seminerleri düzenledik. Tekrar turizm çeşitleri ortasında kıymetli yeri olan dalış turizminin geliştirilmesi ve binlerce yılda oluşan mikrobiyalitlerin korunması emeliyle Van Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği protokolü imzalayarak, Van Gölünde belirlenen 4 dalış alanında (Edremit, Akdamar, Reşadiye ve Altınsaç) işaretlendirme çalışması yapıldı” biçiminde konuştu.
2021 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) çerçevesinde yürütülen ve Van Valiliği Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı’nın (YİKOB) dayanak yararlanıcı olduğu Eski Van Kentinin Canlandırılması Projesi çerçevesinde, proje alanında hafriyat, paklık ve hafriyat alanının korunması çalışmalarının tamamlandığını söz eden Güray, “Proje alanında yer alan Hüsrev Paşa Hanı’nın imali için ihaleye çıkıldı ve mevsim koşulları uygun hale geldiğinde faaliyete devam edilecek. Projenin başlamasıyla birlikte öteki kurumların da eski Van kentine olan ilgisinde bir artış meydana geldi. Projenin ortaya çıkardığı hareketlilik sonucunda eski Van kentinde bulunan öbür yapıtların korunması ve ayağa kaldırılmasına ait çalışmalar hızlandırdığı görüldü. Bu duruma Van Valiliği YİKOB ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Ulu Cami ve Kızıl Minareli Cami’nin onarım faaliyeti örnek olarak söylenebilir. 2022 yılı CMDP kapsamında Tuşba Belediye Başkanlığı tarafından yürütülen proje çerçevesinde, Tuşba ilçesi İstasyon Mahallesi’nde inşa edilen 2 katlı, avlulu, 2 bin 685 metrekare alana sahip olan Tuşba Bedesten Çarşısı’nda klâsik el sanatları ve yöresel eserler için 14 adet dükkan, klâsik Van Sofrası ve Van Kahvaltısı için 2 adet dükkan ve 5 adet atölye inşaatı geçtiğimiz günlerde tamamlandı. İnşa edilen çarşı ile Van’ı ziyaret eden turistler için alternatif bir ziyaret noktası oluşturularak kaybolmaya yüz tutmuş el sanatları eserlerinin üretim, stant ve satış süreçlerinin gerçekleştirileceği, Van kültürüne ilişkin bilhassa Van kahvaltısı ve yöresel lezzetlerin deneyimlenebileceği bir cazibe merkezi oluşturulması planlandı” dedi.
“Bahçesaray ceviz ve bal paketleme tesisine kavuşuyor”
2021 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) çerçevesinde desteklenen Van Bedesten Çarşısı Projesi ile Van vilayetine ilişkin el sanatlarının ve yöresel eserlerin satışının yapılabileceği bir bedesten çarşısı kurularak vilayetteki turizm gelirlerinin ve destinasyon çeşitliliğinin artırılması, ilin kültürel zenginliklerinin sürdürülebilir kılınmasının amaçlandığını da kelamlarına ekleyen Güray, “Bedesten çarşısı proje alanı İpekyolu ilçesindeki Cumhuriyet Caddesi üzerinde yer alan inhisar binasının art bölgesidir. Proje kapsamında toplam 2 bin 606 metrekare inşaat alanında, bin 400 metrekare kapalı alan ve 12 atölye kurulacak olup kelam konusu inşaat işlerinin yüzde 90’ı tamamlanmıştır. Projenin tamamlanması ile 12 işletmede 46 kişinin daima istihdam edilmesi, çarşıyı yılda 1 milyon turistin ziyaret etmesi beklenmektedir. 2022 yılı Toplumsal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) kapsamında desteklenen ve Bahçesaray Kaymakamlığı tarafından yürütülen ‘Bahçesaray Ceviz ve Bal Paketleme Tesisine Kavuşuyor’ projesi ile yıllık 250 ton bal ve 500 ton ceviz üretilen Bahçesaray ilçesinde bal paketleme ve ceviz sürece tesisi kurulmuştur. İlçedeki bu eserler markalaşma ve kooperatifleşme olmadığından piyasa kıymetinin altında süreç görmekte ve dağınık halde bulunmaktaydı. Gerçekleştirilen proje ile kelam konusu eserlerde kalite standardizasyonun sağlanması, eser katma bedelinin yükseltilmesi, eserlerin markalaştırılması ve gaye pazarların genişletilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıyeten, Bahçesaray ilçe merkezi başta olmak üzere 14 mahalleden tedarik edilecek eserlerle yapılacak paketleme ile ilçedeki üreticilerin gelir düzeylerinin artırılması ve dezavantajlı kümelerin işgücüne iştiraki amaçlanmaktadır. Proje kapsamında 8 istihdam gerçekleştirilmiş olup üretimin artması ve işletmenin tam kapasite ile üretime geçmesiyle istihdamın 15 şahsa çıkması beklenmektedir” formunda konuştu.
“Organik Arı Eserleri Paketlenmesi İşlenmesi Projesi ile balın marka kıymeti arttırılacak”
2023 yılı Toplumsal Gelişmeyi Destekleme Programı çerçevesinde desteklenen, Gevaş İlçe Tarım Müdürlüğünün takviye yararlanıcısı olduğu, toplam bütçesi 3 milyon 953 bin 110 TL olan ve 3 milyon 557 bin 799 TL meblağının hibe dayanağı olduğu projede bölge balının markalaşma çalışmaları yapılarak arıcılık eserlerinin katma bedelinin yükseltilmesi, organik arıcılıkla uğraşan üreticilerin üretim kapasitelerinin geliştirilmesi, kırsalda bayanların istihdama iştirakinin artırılması ve münasebetiyle sosyo-ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasını hedeflediklerini aktaran Güray, “Proje uygulama yeri olarak belirlenen Gevaş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne ilişkin eski Hükümet Konağı, arı eserleri sürece ve paketleme süreçleri için tadilat yapılmış ve atölye hazırlanmıştır. Kurulan atölyede gerekli eğitimler verilerek eserler paketlenecek, üretilen eserler Türk Akreditasyon Kurumu tarafından denetimlerden geçirilerek uygun olan eserler sertifikalandırılacaktır. Tesis faaliyete geçtikten sonra paketlenen eserlerin direkt tüketiciye ulaştırılması için belli noktalarda satış ofisleri kurulacaktır. Projenin hayata geçirilmesiyle ilçede ve civar bölgelerde üretilen balın karakterizasyonu ve sertifikasyonu yapılarak marka pahası artırılacak, üretilecek arı eserleri için organik sertifikası alınacak, markalaşma ve pazarlama çalışmaları yapılacaktır” sözlerine yer verdi. – VAN
